news 2018

Citizenscienceproject UAntwerpen en Reagent wil proces achter het knoppen van de bomen blootleggen. De bomen zijn in de war en de oorzaak is bekend: de klimaatverandering. Maar waarom bomen het ene jaar vroeger knoppen dan het andere, dat is nog niet duidelijk. Honderden scholieren steken tijdens het project Knappe K(n)oppen de handen uit de mouwen om een antwoord op die vraag te vinden.

Met de niet-invasieve prenatale test (NIPT), ontwikkeld om bij het ongeboren kind chromosoomafwijkingen zoals het syndroom van Down vast te stellen, kunnen bloedkankers opgespoord worden. En dat niet alleen bij zwangere vrouwen, maar bij iedereen. Bij de test wordt namelijk het DNA in het bloed onderzocht en dat kan ook genetisch materiaal van kankercellen zijn.

Muggen leggen hun eitjes het liefst in stilstaand water zonder roofdieren zoals vissen. Dat doen ze om de overlevingskans van hun nakomelingen te vergroten. Muggenlarven staan immers prominent op de menukaart van vissen. Wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel ontdekten echter dat muggen zich bij gebrek aan een beter alternatief toch voortplanten in poelen waar mogelijk vis aanwezig is.

Een belangrijke factor in het ontstaan van ouderdomsziektes is oxidatieve stress. Deze schadelijke chemische reactie tast voornamelijk kraakbeen, botten en hersenen aan. Onderzoekers van de KU Leuven hebben een eiwit geïdentificeerd dat ons lichaam kan beschermen tegen oxidatieve stress. Oxidatie komt voor in verschillende vormen.

Stel je voor dat één van je organen plots faalt. Je wordt ernstig ziek, maar gelukkig kan er een orgaandonor worden gevonden. Een transplantatie brengt redding. Of dat lijkt toch zo. Helaas kan het nog grondig mislopen. Zo heb je na een transplantatie een aanzienlijk risico om lymfeklierkanker te krijgen.

Een grote variatie aan boomsoorten maakt een bos beter bestand tegen droogte. Dat werd voor het eerst vastgesteld voor 119 Belgische bossen. Het onderzoek werd gevoerd door Rita Silva van de Afdeling Bos, Natuur en Landschap van de KU Leuven, onder leiding van professor Bart Muys. "Bossen met verschillende boomsoorten zijn veel veerkrachtiger", zegt onderzoekster Rita Silva.

Nederlandse en Vlaamse onderzoekers bestudeerden het kolonisatiegedrag van vegetatie. Planteigenschappen en hun interactie met stromend water en transport van zand en slib spelen een dominante rol in het ontstaan van karakteristieke landschapsvormen in kustgebieden. Dat stellen wetenschappers van de Universiteit Utrecht, het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee en de Universiteit Antwerpen in de jongste uitgave van het toonaangevende blad Nature Geoscience.

Inleiding: Met artificiële intelligentie onthullen Koen Tanghe (UGent) en Mike Kestemont (UAntwerpen) auteurs van anonieme Britse teksten over de evolutieleer. Sommige anoniem gepubliceerde Britse papers over evolutie dateren van lang voor de publicatie van Charles Darwins Origin of Species (1859). Koen Tanghe (UGent) en Mike Kestemont (UAntwerpen) konden met behulp van AI-software de auteurs van deze papers achterhalen.

De genetische stamboom van de ebola-epidemie vertelt ons niet enkel hoe de ziekte kon evolueren, je kan er ook uit afleiden welke gebeurtenissen en preventiemaatregelen de verspreiding van de ziekte versnelden of vertraagden. Dat blijkt uit een studie van een internationaal onderzoeksteam onder leiding van de KU Leuven en biedt perspectieven om epidemieën in te dijken.

Inleiding: Professor Serge Tavernier over enzym die petfles al na enkele dagen gaat afbreken i.p.v. 450 jaar. In Japan vond in 2016 op een vuilnisbelt al een doorbraak plaats op het vlak van plasticverwerking. Een gemuteerde bacterie werd gevonden die zich kon voeden met pet. Een onderzoeksgroep van de universiteit van Portsmouth wilde nagaan hoe dat enzym was geëvolueerd.

Inleiding: Wetenschappers van UAntwerpen en UGent brengen duurzame landen tuinbouw een stapje dichterbij. In heel Vlaanderen gaan grote hoeveelheden nutriënten verloren in afvalen reststromen. Bio-ingenieurs van de universiteiten van Antwerpen en Gent ontdekten samen met de bedrijfswereld dat deze overschotten kunnen worden omgezet tot microben, en dus een nieuwe meststof.

Onderzoekers van VIB en KU Leuven en UZ Leuven dokterden een nieuwe manier uit om antibacteriële medicatie te ontwikkelen. Deze doorbraak komt op het juiste moment, nu het probleem van antibioticumresistentie wereldwijd buitengewone proporties aanneemt. Wereldwijd ontwikkelen bacteriën resistentie tegen bestaande antibiotica, waardoor bacteriële infecties moeilijker onder controle te krijgen zijn en meer en meer patiënten sterven.

Wetenschappers van het Centrum voor Microbiële en Plantengenetica hebben uitgedokterd hoe een specifiek eiwit de ziekenhuisbacterie Pseudomonas aeruginosa kan uitschakelen. In de strijd tegen resistente bacteriën zoeken wetenschappers steeds naar nieuwe antibiotica. Een nieuwe piste die nog volop onderzocht wordt, zijn proteïne-antibiotica.

Onderzoekers van de KU Leuven en de universiteiten van Pittsburgh, Stanford en Penn State hebben vijftien genen geïdentificeerd die onze gelaatstrekken bepalen. De studie verscheen. Ons DNA bepaalt hoe we eruit zien, inclusief onze gelaatstrekken. Dat spreekt tot de verbeelding, want de toepassingen liggen voor de hand.