nieuws 2023

Hoe zijn onze cellen in staat om kleine oneffenheden te detecteren in hun drager, de extracellulaire matrix, die hen samenbindt - Door welk mechanisme - Weten ze hun gedrag aan te passen in reactie op deze kleine oneffenheden - Dit zijn de vragen die een team celbiologische onderzoekers van UNamur en UCLouvain hebben beantwoord met belangrijke inzichten, die zojuist zijn gepubliceerd in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Science Advances.

In een baanbrekende ontdekking hebben wetenschappers van VIB-VUB Center voor Structurele Biologie de mysteries van SlyB ontrafeld, een klein maar krachtig eiwit dat wordt gevonden in de buitenste membraan van bepaalde bacteriën. Als bacteriën stress ondervinden, speelt SlyB een cruciale rol als beschermer van de bacteriële cel en behoedt ze voor afsterving.

De stem is het belangrijkste geluid voor mensen, omdat het informatie geeft over de identiteit, het geslacht, de leeftijd en de emotionele toestand van de persoon die spreekt, en omdat het de basis is van onze communicatie via taal en andere niet-talige signalen. Volwassenen hebben een specifiek hersengebied dat bij voorkeur reageert op stemgeluiden.

Een belangrijke ontdekking in het begrijpen, diagnosticeren en behandelen van leukemie. Onderzoek geleid door François Fuks - Laboratorium Epigenetica Kanker, Faculteit Geneeskunde ULB, Centrum voor Kankeronderzoek ULB en Instituut Jules Bordet, H.U.B. In België worden elk jaar ongeveer 1300 nieuwe gevallen van leukemie vastgesteld, een vorm van bloedkanker die de hele bevolking treft.

Betaalbare, effectieve en duurzame 'mistnetten' om druppels op te vangen en watertekorten in woestijnen te bestrijden. Een artikel van Denis Terwagne, hoogleraar en voorzitter van het Natuurkundig Onderzoekscentrum, Faculteit Natuurwetenschappen, in The Conversation . In 2022 zullen 2,2 miljard mensen nog steeds geen toegang hebben tot drinkwatervoorzieningen.

De wetten van de natuurkunde zijn gebaseerd op universele principes, vaak geassocieerd met wiskundige stellingen. Het identificeren van natuurkundige verschijnselen die aan deze fundamentele regels ontsnappen, genereert een paradigmaverschuiving en leidt meestal tot belangrijke ontdekkingen.

Bedeloïde rotiferen, deze mysterieuze micro-organismen, hebben een opmerkelijke weerstand tegen uitdroging, ioniserende straling en zelfs bevriezing. Onder leiding van Karine Van Doninck - Faculteit Wetenschappen, onderzoekt een team van onderzoekers de moleculaire basis van deze uitzonderlijke weerstand, waardoor rotiferen modeldieren worden voor onderzoek .

Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van KU Leuven-professor Peter Claes is er voor het eerst in geslaagd de grote variatie in menselijke schedelen gelaatsvorm genetisch te verklaren en vervolgens te bepalen welke genen hiervan een belangrijke rol spelen bij het risico op craniosynostose, een aandoening waarbij de breuklijnen in de schedel van jonge kinderen te snel dichtgroeien waardoor de schedel niet kan uitzetten naarmate de hersenen ontwikkelen en groeien in de eerste twee levensjaren.

Heel wat jongeren kampen wel eens met sombere gevoelens, stress of angstklachten. In een groot opgezette studie, met steun van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen (FWO) en in het kader van Rode Neuzen Dag (nu 'Jez!'), onderzocht KU Leuven of mindfulness op school hierbij hulp zou kunnen bieden.

Mannelijke vruchtbaarheid en verminderde spermakwaliteit speelt in de helft van de gevallen een rol bij koppels die niet zwanger kunnen worden. Onderzoek naar de verschillende oorzaken van verminderde spermakwaliteit wordt belemmerd door onvolledige kennis van de voortplantingsbiologie van de man. Daarom ontwikkelde Guillaume Richer van de onderzoeksgroep Biologie van de Testis aan de Vrije Universiteit Brussel voor zijn PhD studie een 3D model van de testis of teelbal.

Hersencellen communiceren niet alleen door via synapsen signalen af te vuren naar elkaar. Ze informeren elkaar ook via kleine eiwitten, zogeheten neuropeptiden. Over de precieze werking en functie van dit alternatieve hersennetwerk is nog weinig bekend. Maar dat kan gauw veranderen nu neurobiologen, onder meer van het Leuven Brein Instituut, het netwerk alvast bij de rondworm C. elegans in kaart hebben gebracht.

Een team van Europese astronomen, geleid door onderzoekers van het Instituut voor Sterrenkunde aan de KU Leuven, maakte recent waarnemingen met de James Webb Space Telescope om de atmosfeer van de nabijgelegen exoplaneet WASP-107b te bestuderen. Diep in de ijle atmosfeer van WASP-107b ontdekten ze niet alleen waterdamp en zwaveldioxide, maar zelfs silicium (zandwolken).

Pancreaskanker is een agressieve tumor die zeer moeilijk te behandelen is, en kent lage overlevingskansen. Uit voorgaande analyses weten we dat er twee grote subtypes zijn: 'klassieke' tumoren en 'basale' tumoren. Basale tumoren zijn over het algemeen agressiever en zijn meer geassocieerd met invasie en metastasering.

Nieuwe software, ontwikkeld aan KU Leuven, kan op basis van hersengolven nagaan of iemand goed spraak verstaat. De onderzoekers hebben de technologie voor het eerst succesvol kunnen toepassen bij jonge, slechthorende kinderen. In Vlaanderen komen één op duizend kindjes ter wereld met een ernstig gehoorverlies.

Fijn stof van verpulverd gesteente dat vrijkwam bij de Chicxulub meteorietinslag 66 miljoen jaar geleden speelde een dominante rol bij de afkoeling van het klimaat, de verstoring van fotosynthese en de massa extinctie waarbij de meeste dinosaurussen uitstierven. Tot nu waren de precieze omstandigheden van de massa-extinctie, zoals het effect van de verschillende soorten inslagmateriaal die uit de krater werden geslingerd op het wereldwijde klimaatonduidelijk .

De cellen in ons lichaam houden elkaar continu op de hoogte. Dat doen ze onder andere door virusachtige blaasjes uit te wisselen. De groep van Pascale Zimmermann, van het departement Menselijke Genetica, bestudeert ze al vele jaren. Haar fundamenteel onderzoek is nodig om de intercellulaire boodschappers te kunnen gebruiken in de geneeskunde.

Terwijl Europa hard wordt getroffen door de opwarming van de aarde (overstromingen, bosbranden), met temperaturen die nog steeds abnormaal hoog zijn voor oktober, wordt het fenomeen ook waargenomen in Alaska, waar 3 onderzoekers van de UCLouvain momenteel hun onderzoek naar permafrost (of permafrost) tijdens de overgang zomer-winter voortzetten.

Artificiële Intelligente (AI)-systemen worden steeds meer gebruikt in verschillende aspecten van onze maatschappij. We weten echter niet altijd hoe de algoritmes werken en of de keuzes die ze maken wel fair zijn.

Deelname aan Vlaams actieplan stimuleert universiteit in haar ambitie tot vervanging, vermindering en verfijning van het aantal dierproeven Vrijdag 22 september 2023 - Als humanistische universiteit is de Vrije Universiteit Brussel (VUB) ervan overtuigd dat wetenschap en medeleven hand in hand gaan.

Elke proefmuis telt voor VUB-professor Cleo Goyvaerts. Toen ze in New York onderzoek deed naar immuuntherapieën tegen longkanker, zocht ze er samen met haar collega's naar een manier om tumoren in vitro en in 3D na te maken. Die tumoren moesten toelaten te experimenteren met verschillende immuuntherapieën.