Potentiële Geminid meteoor gevangen door de radioantenne.Een meteorenregen zoals de Geminiden is uniek omdat het brokstukken zijn van een ooit bestaande komeet. Wanneer een komeet dicht bij de zon komt en aan veel hitte wordt blootgesteld, valt hij in stukken uiteen. Deze meteoroïden draaien gedurende een zeer lange periode rond de zon. -Als de aarde in het pad komt van meteoroïden die rond de zon cirkelen, zien we meerdere meteoren, douches genaamd. Dat is de reden waarom de buien elk jaar ongeveer op hetzelfde tijdstip plaatsvinden," aldus Dr. Jan Thoemel, die de Geminiden observeert.
Het Interdisciplinair Centrum voor veiligheid, betrouwbaarheid en vertrouwen (SnT) van de Universiteit van Luxemburg beschikt over twee instrumenten voor meteooronderzoek. Dr. Thoemel gebruikte nieuw geïnstalleerde camera’s en een antenne om de meteoren te observeren. Hij bedient deze installaties vanuit het laboratorium van het SnT-ruimteobservatorium.
-De camera’s en de antenne vingen een Geminide meteoor op. We waren blij getuige te zijn van deze meteorenregen en onze waarnemingen te kunnen delen met het NASA-netwerk", aldus Dr. Thoemel.
Met de nieuw geïnstalleerde camera’s draagt SnT bij tot een waarnemingsnetwerk dat wordt gecoördineerd door het NASA Ames-onderzoekscentrum en het SETI-instituut. Dit netwerk, CAMS genaamd, is een uitgebreid meteorenobservatiecameranetwerk dat over de hele wereld actief is. Het doel is een hemelatlas voor meteoren op te stellen. Met deze hemelatlas kan NASA de locatie bepalen van de meteorenbuien waarnaar zij op zoek zijn. De bijdrage van SnT aan dit netwerk is mogelijk dankzij een schenking van deze camera’s door een astronomieliefhebber uit Luxemburg, de heer Schutz.
-De Geminidenregen is al bekend. Maar het NASA-cameranetwerk is ook bedoeld om kleine meteorenbuien te onderzoeken. Het is heel boeiend om kleine meteorenbuien te ontdekken, want dat betekent dat er een komeet in stukken is gebroken waar we niets van wisten. Zulke kometen zijn heel oud. Ze ontdekken en begrijpen waar ze vandaan komen, kan ons veel leren over ons zonnestelsel en onze galactische omgeving,- aldus Dr. Thoemel.
Meteoorobservatie is ook een eerste stap naar meer onderzoek naar duurzaamheid in de ruimte: -In de toekomst zullen ook kunstmatige objecten de aardatmosfeer opnieuw binnenkomen. SpaceX heeft bijvoorbeeld duizenden satellieten in een baan om de aarde gebracht. Dezelfde observatiemethoden die wij onderzoeken voor meteoren zullen ons helpen te begrijpen of satellieten een gevaar op aarde zullen vormen wanneer zij opnieuw binnenkomen,- aldus Dr. Thoemel.
-Onze camera’s kunnen in principe ook satellieten in een baan om de aarde waarnemen bij schemering en dageraad als ze zonlicht reflecteren. We brainstormen om hun baan te bepalen. Dergelijke gegevens zullen in de toekomst belangrijk zijn om het verwachte enorme satellietverkeer in goede banen te leiden,- voegde Dr. Thoemel eraan toe.
Nauwelijks zichtbare Geminide meteoor, gefotografeerd door de NASA-netwerkcamera’s.
De NASA-netwerkcamera’s zijn commerciële camera’s die software gebruiken voor het waarnemen van meteoren. Ze verkennen de hemel en maken 25 beelden per seconde. Wiskundige algoritmen detecteren of er een ongewoon lichtverschijnsel in de beelden voorkomt. Uiteindelijk bevestigen menselijke operatoren dat het licht een meteoor was. Met de sterren op de achtergrond kunnen ze ook het pad van de meteoor bepalen terwijl die langs de hemel beweegt. De beelden worden vervolgens naar NASA gestuurd voor analyse en bevestiging.
Potentiële Geminid meteoor vastgelegd door de radioantenne.
Een radioantenne vult de meteoorwaarnemingsfaciliteiten van SnT aan. Deze antenne maakt deel uit van een netwerk van ontvangers verspreid over België, bekend als de Belgian RAdio Meteor Stations (BRAMS), dat wordt geleid door het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BISA). Dit is een zogenaamd bistatisch radarsysteem, waarbij radiosignalen vanuit België de ruimte in worden gezonden. Meteoren die de atmosfeer binnenkomen hebben een hoge snelheid van 50 km/s en verbranden in de atmosfeer. Wanneer ze opwarmen, laten de meteoren een spoor van ionen en elektronen achter. Deze elektronen weerkaatsen het radiosignaal terug naar de aarde. De SnT-antenne ontvangt deze signalen ook 24 uur per dag. Daarom kan de SnT dag en nacht meteoren waarnemen.
