Huisuitzettingen in Brussel: hoeveel, wie en waar?

Hoeveel uitzettingen vinden er jaarlijks plaats in het Brussels Gewest - Dankzij meer dan duizend uur gegevensverzameling in de archieven van de vrederechters hebben de auteurs van het 176e nummer van Brussels Studies voor het eerst een exhaustieve inventaris opgemaakt van de uitzettingsvonnissen die over een volledig jaar (2018) werden uitgesproken. Een studie uitgevoerd door twee onderzoekers van het IGEAT met collega’s van de VUB.

In een recent onderzoek naar huisuitzettingen in Frankrijk onthult de Fondation Abbé Pierre dat één tot drie jaar na een huisuitzetting een derde van de huishoudens nog steeds geen woning heeft gevonden en in een of andere vorm van onzekere, tijdelijke of straathuisvesting leeft.

De moeilijkheden om een woning te vinden in Brussel zijn bekend, maar er is weinig bekend over degenen die hun woning niet kunnen behouden. Hoeveel uitzettingen vinden er jaarlijks plaats in het Brussels Gewest - zijn ze geografisch geconcentreerd in de stad en om wie gaat het?

Dankzij meer dan duizend uur gegevensverzameling in de archieven van de vrederechters hebben de auteurs van het 176e nummer van Brussels Studies voor het eerst een uitputtende inventaris opgemaakt van de uitwijzingsvonnissen die over een volledig jaar (2018) zijn uitgesproken.

Het artikel presenteert de belangrijkste resultaten van een onderzoeksproject van Pernelle Godart en Mathieu Van Criekingen, onderzoekers van IGEAT (Faculteit Wetenschappen, ULB) en twee onderzoekers van de VUB (Eva Swyngedouw en Bas van Heur, Cosmopolis Centre for Urban Research).
In 2018 werden 3908 Brusselse huurdershuishoudens getroffen door een vonnis tot uitzetting, oftewel 13 huurdershuishoudens per 1000. Dit percentage komt overeen met gemiddeld 11 uitzettingen per dag van het jaar. Dit is echter slechts een deel van de uitzettingen, waaraan de administratieve uitzettingen (waarvoor geen officiële telling beschikbaar is) en de illegale uitzettingen, die door hun aard moeilijk te kwantificeren zijn, moeten worden toegevoegd.

De overgrote meerderheid van de door de rechtbanken geregistreerde uitzettingen betreft particuliere huurwoningen (81%) en is het gevolg van huurachterstand (86%) met een mediaan bedrag van 2900 euro. De meeste huurders verlaten de woning onder druk van het bevel tot ontruiming. In 15% van de gevallen wordt de uitzetting echter uitgevoerd met behulp van de politie (deurwaarder, politieagent, slotenmaker, verhuizer). Hoewel de profielen van deze uitgezette huishoudens niet goed bekend zijn, lijkt het zeer waarschijnlijk dat zich onder hen veel kinderen en in het buitenland geboren personen bevinden. Bovendien blijkt uit de ruimtelijke spreiding van deze uitgezette huishoudens dat het probleem vaker voorkomt in bepaalde volkswijken in het stadscentrum en in veel tussenwijken van de tweede ring. De welvarende buurten in het zuiden en oosten van het gewest hebben de laagste uitzettingspercentages.

Nu de economische situatie voor de meest behoeftigen sinds de hier gepresenteerde telling verder is verslechterd en de Brusselse gewestelijke autoriteiten de invoering van een wintermoratorium op huisuitzettingen bespreken, staat de kwestie van de cijfers meer dan ooit centraal. Voor de auteurs is het van cruciaal belang om uitzettingen beter te definiëren en te kwantificeren, omdat ze de vele spanningen en ongelijkheden op de woningmarkt sterk aan het licht brengen. In Brussel is de structurele oorzaak van de huisuitzettingen niet zozeer de onbetaalde huur als wel de onbetaalbare huur voor een groeiend deel van de Brusselaars.